Біз маржиналдық сауда-саттық Форекс нарығында операциялар жүргізу мақсатында трейдер брокерден қаражат алған кезде кредиттік капиталды тартуды көздейтінін білдік. Бұл тарауды жақсы түсіну үшін мемлекеттегі ақша айналымының принципін қарастырайық. Жаңа мемлекет пайда болды деп елестетеміз. Халық еңбекке қабілетті жаста, бірақ елде әлі ақша жоқ. Бұл жағдайда не істеу керек? Біздің гипотетикалық мемлекетіміздің орталық банкі министрлікке белгіленген үлгідегі банкноттарды шығаруға сенім артады. Представим, что банкноты выпустили, но как теперь распределить их среди населения? Возникает ряд коммерческих банков, которые занимают средства у Центробанка. Кредит, как нам известно, не предоставляется без определенной цели, а проценты за кредит должны выплачиваться в любом случае. Это ключевой момент формирования денежно-кредитной политики. Центробанк устанавливает процентную ставку, по которой коммерческим банкам предоставляются кредиты. В разных странах такая ставка может называться по-разному. В России она носит название «ставка рефинансирования». В других странах это может быть «процентная ставка», «базовая ставка», «ключевая ставка» и т.д. Тем не менее, вернемся к придуманному нами государству. Теперь, когда у коммерческих банков есть собственные средства, они, в свою очередь, начинают выдавать займы организациям уже под более высокий процент, чем ставка рефинансирования. Таким образом, коммерческие банки получают прибыль от разницы между ставками по кредитам. Фирмы организуют собственный бизнес, нанимают работников и выплачивают им зарплату. В результате рабочих операций организации производят товары или услуги. Фирмы получают прибыль и возвращают заемные средства коммерческим банкам вместе с процентами. Коммерческие банки, в свою очередь, выплачивают кредиты Центробанку. В результате этого происходит распределение средств в государстве. Конечно, мы здесь применили максимально упрощенную схему данного процесса, однако очень важно понимать ее при изучении торговли кредитным капиталом на рынке Форекс.
Пайыздық мөлшерлеме инфляция қарқынын маңызды реттеушілердің бірі болып табылады. Инфляция-бұл айналыстағы ақша қаражатының көбеюі. Басқаша айтқанда, егер айналыстағы банкноттар көп болса, онда олардан сәйкесінше көбірек тауарлар сатып алуға болады. Мұндай жағдайда ұйымдар тауарлар мен қызметтердің бағасын көтеруге тырысады, нәтижесінде ақша құнсызданады. Инфляцияны бәсеңдету үшін айналымдағы ақша мөлшерін азайту қажет. Ол үшін мемлекет пайыздық мөлшерлемені арттырады. Инфляцияны шектеу мақсатында пайыздық мөлшерлемені көтеру идеясы, бір қарағанда, соншалықты айқын болмауы мүмкін. Пайыздық мөлшерлеме неғұрлым жоғары болса, фирмалар коммерциялық банктерден алатын несиелер бойынша пайыздық мөлшерлеме соғұрлым жоғары болады. Демек, ұйымдар аз қарыз алады, өндіріс көлемі азаяды, жалақы азаяды, нәтижесінде айналымдағы ақша мөлшері азаяды. Мұндай «кірісудің» жанама әсері өндіріс көлемінің қысқаруына байланысты жұмыссыздық деңгейінің өсуі болады. Яғни, мемлекеттегі барлық процестер өзара байланысты.
Мұның бәрін трейдер неге білуі керек? Келесі мысалды қарастырайық. Біз жапон иендері үшін АҚШ долларын сатып аламыз. Брокерден $ 1 000 шот ашамыз. Маржалық сауда принципі бізде иен болмаса да, иен үшін доллар сатып алуға мүмкіндік беретінін біз және мен талқыладық. Алайда, біз бұл иендерді брокерден алатынымызды ұмытпауымыз керек! Біз олардан доллар сатып аламыз (яғни брокер оларды біз үшін сатып алады). Тағы бір маңызды сәтке назар аударыңыз: сатып алынған доллар брокерде қалады, біз оларды жоймаймыз. Біз жасай алатын жалғыз нәрсе-бұл долларларды иенге сату, яғни позицияны пайдамен немесе шығынмен жабу. Бұл дегеніміз, сатып алынған доллар брокерге тиесілі, басқаша айтқанда, біз оны несиеге береміз.
Біз қаражатты алған кезде тиісті несие мөлшерлемесін төлеуге міндеттіміз. Форекс нарығындағы барлық мәмілелер банкаралық деңгейде жасалатындықтан, Орталық банк белгілеген пайыздық мөлшерлеме қолданылады. Сонымен, егер біз долларларды иемденген болсақ, онда біз АҚШ Орталық Банкі (Федералды резервтік банк) белгілеген пайыздық мөлшерлемені төлейміз. Егер біз жапон иендерін қарызға алсақ, онда біз жапон орталық банкі (Жапония Банкі) белгілеген пайыздық мөлшерлемені төлейміз. Әр түрлі елдерде әртүрлі пайыздық мөлшерлемелер бар.
Жылдық есептеудегі пайыздық ставканың мөлшері пайызбен (%) берілген. Мысалы, егер Австралияда пайыздық мөлшерлеме 2,0%, ал АҚШ – та-0,25% болса, бұл брокерден несие алған Австралиялық доллар үшін несиенің жалпы сомасынан жылдық 0,25% төлеу қажет болады дегенді білдіреді. Екінші жағынан, брокер бізден қарыз алған АҚШ доллары үшін жылдық 2,0% төлейді. Назар аударыңыз, бұл принцип AUD/USD бойынша ұзақ позиция бірнеше күн бойы ашық қалған жағдайда ғана жұмыс істейді. Ашық позициялар бойынша пайыздар әр күн үшін есептеледі. Егер біз позицияны ол ашылған күні жабатын болсақ, онда пайыздық мөлшерлемелер есептелмейді. Позиция бір ай бойы ашық қалды делік, айдың соңында біз оны жабуды шешеміз. Мұны жеңілдету үшін BID бағасы ASK бағасына тең, ал AUD/USD курсы бір айда өзгерген жоқ деп елестетіп көріңіз. Біз ставкалар арасындағы айырмашылықты тапқан жоқпыз. Сонда несиелермен не істеу керек? Брокер бізге айына жылдық 2% төлеуі керек, яғни 2,0-ді 12-ге бөлеміз, сіз австралиялық доллардағы қарыз сомасының 0,16% аласыз. Алайда, барлық есептер біздің шотымыздың валютасына, бұл жағдайда – AUD/USD сату бағамы бойынша АҚШ долларына айырбасталады. Өз кезегінде, біз брокерге айына жылдық 0,25% төлеуіміз керек. Есептейміз: 0,25% – ды 12-ге бөлу-кредит сомасының 0,02% - ы алынады. Біз бұл соманы АҚШ долларымен төлеуге тиіспіз. Біз Австралия валютасымен төлеуге тиісті несие сомасы және бізге АҚШ долларымен берілген сома біз қолданатын көлемге байланысты ашық позицияның көлеміне, яғни бір лоттың, мини немесе микро лоттың көлеміне тең екенін түсіну керек. Позиция бір шағын лотпен ашылды делік (1 шағын лот $10,000). Біздің мысалда біз шағын лот көлемінің 0,16% - 0,02% = 0,14% пайыздық мөлшерлемелер арасындағы айырмашылықтан табамыз, яғни шамамен 10 000-ны 0,0014 – ке көбейтеміз, сонда 14 доллар шығады.
Айта кету керек, егер біз АҚШ долларында қысқа позицияны ашсақ (АҚШ долларын австралиялық долларға сатсақ), онда біз пайыздық мөлшерлемелер арасындағы айырмашылықта 14 доллардан айырыламыз. Пайыздық мөлшерлемелер арасындағы айырмашылықтағы пайда немесе шығын саудаланатын валютаға және ашық позиция түріне (ұзақ немесе қысқа) байланысты болады. Пайыздық мөлшерлеме бойынша төленген сома-бұл своп. Маржалық саудада своп әрқашан сатылатын валюта бойынша сатып алынатын және төленетін валютадан алынады.
Көріп отырғанымыздай, Форекс нарығында тек валюта бағамдарының ауытқуларында ғана емес, пайыздық мөлшерлемелер арасындағы айырмашылықта да табуға болады. Пайыздық мөлшерлемелер арасындағы айырмашылықта пайда табатын сауда түрі кэрри-трейдинг деп аталады. Барлық брокерлер свопты төлемейді, кейбіреулері оны трейдерлерге төлемей пайыздық мөлшерлемемен алады. Кейбір брокерлердің ағымдағы пайыздық мөлшерлемелері тиісті елдердің орталық банктері белгілеген мөлшерлемелерден өзгеше болуы мүмкін және уақыт өте келе өзгеруі мүмкін. Сондықтан, брокерден шот ашпас бұрын свопты төлеу туралы кеңес алған дұрыс. Позицияны ашқаннан кейін сіз нақты шығындар позициясын ашпау немесе жоғалтылған позицияларды жаппау үшін кірістер мен шығыстардың не екенін нақты түсінуіңіз керек. Бұл жағдайда позиция спредтер мен своп шығындарын жабу үшін жабылуы керек.
Пайыздық мөлшерлеме және своп ұғымдары жаңадан бастаушыны шатастыруы мүмкін, сондықтан олар сізді шатастырса, келесі күні позицияларды көтермеңіз. Тек күндізгі сауда стратегиясын қолданыңыз. Егер позиция сол күні ашық және жабық болса, онда своп есептелмейді.
Біз форекс нарығы демалыс күндері және мереке күндері жұмыс істемейтіні туралы айтқан болатынбыз. Сондықтан свопты апта ішінде біркелкі емес есептеуге болады. Бұл своп демалыс күндері есептелмейді және оның тиісті бөлігі жұмыс күндері таратылады дегенді білдіреді. Аптаның 7 күнін ескере отырып, дүйсенбі, сейсенбі және бейсенбі күндері своп 1-ден 7-ге дейін есептеледі, бірақ сәрсенбіде 3-тен 7-ге дейін. Әдетте, брокерлер аптаның күндеріне своптың таралуын көрсететін кесте жариялайды. Своп күн сайын есептелетінін ұмытпаңыз! Сондай-ақ, әртүрлі орталық банктер кейде елдегі экономикалық жағдайды бақылау үшін пайыздық мөлшерлемелерін реттей алатындығын білу керек. Сондықтан экономикалық индекстердің шығуынан туындаған өзгерістерге уақытында жауап беру үшін әлемдік экономикалық жаңалықтарды бақылау маңызды.
